|
Deadline van volgende editie: 1/1/2026 om 16.00h Reacties mailen naar netties@netties.be INHOUD DEEL 1: Kanaal 17: actuele nieuwsberichten Hoe bedenken ze het Het oor wil ook wat DEEL 2: De Nieuwe Oogst Bij de collega's De zaak Tee en Tee Van alles halen, (bijna) niks betalen Het laatste woord |
Jaargang 28 Nummer 1447 van 27/12/2025
Hartelijk welkom bij onze wekelijkse nieuwsbrief, die alle berichten bevat die wij in de voorbije week voor jou bijeen gesprokkeld hebben. Wat waren voor ons de markantste verhalen? - Dat niet iedereen fan is van AI in àlle toestellen: LG verwijdert na protest van de gebruikers de Copilot-knop uit zijn slimme tv - Dat de EU met zijn strenge regels toch macht heeft: Apple maakt zijn toestellen toegankelijker voor andere randapparatuur (zoals oortjes), maar enkel in de EU - Dat niet iedereen ingenomen is met die macht van de EU: de VS weigert inreisvisa aan 5 Europeanen, waaronder de EU-commissaris Thierry Breton Dit en veel meer in deze editie. Wij wensen je alvast veel leesplezier, en hopen je, bij leven en welzijn, volgende week weer aan te mogen verwelkomen als lezer. Wil je elke dag meteen op de hoogte zijn van het laatste nieuws, de nieuwste software? Bezoek dan onze website (https://www.netties.be) of abonneer je op onze dagelijkse nieuwsbrief (https://www.netties.be/index.php?actie=abo). Je kan ook onze berichten in je favoriete RSS-feedreader lezen via onze RSS-feed (https://www.netties.be/rss_netties.xml) Hilde Netties lezen als RSS-feed? Het kan, op het adres http://www.netties.be/v10/netties_rss.php Volg Netties op Twitter: http://www.twitter.com/nettiesbe http://www.twitter.com/hvangool Indien u een bepaalde editie niet
ontvangen hebt, ga naar onze website: |
De Chrome-extensie van Claude nu voor alle betalende gebruikers Anthropic, het
bedrijf achter de AI Claude, maakt zijn Chrome-extensie
nu beschikbaar voor iedereen met een betaald abonnement.
Voorheen was dit alleen voor de duurste abonnees (200
dollar per maand). Nu kan je het gebruiken vanaf het
goedkopere Pro-plan (rond 20 dollar per maand).Wat kan de extensie doen? De extensie laat Claude rechtstreeks in je Chrome-browser werken. Je kan Claude vragen om websites te bekijken, op knoppen te klikken, formulieren in te vullen, je agenda of e-mail te beheren en ingewikkelde taken uit te voeren over meerdere tabs heen. Je kunt zelfs een workflow opnemen om Claude te 'leren' hoe hij iets moet doen. Er is ook een koppeling met Claude Code, handig voor programmeerders. Hoe werkt het? Claude ziet wat jij ziet op het scherm en kan op jouw verzoek acties uitvoeren. Het is een soort slimme assistent die taken overneemt, gebaseerd op 'computer use'-technologie: de AI begrijpt hoe websites in elkaar zitten en kan erop reageren. Veiligheid en concurrentie Anthropic let sterk op veiligheid: Claude vraagt bevestiging bij riskante acties (zoals kopen of e-mails versturen) en blokkeert gevoelige sites zoals banken. Vergelijkbare tools bestaan bij OpenAI (ChatGPT Atlas) en Perplexity (Comet), maar Google laat Gemini nog niet zelfstandig navigeren. Kortom: een handige stap vooruit voor wie Claude al gebruikt en meer automatiseren wil in de browser. https://www.engadget.com/ai/claudes-chrome-plugin-is-now-available-to-all-paid-users-221024295.html?src=rss Google laat betalen voor externe links en betalingen in Play Store Google moet zich
aanpassen aan een rechterlijke uitspraak in de
rechtszaak tegen Epic Games (maker van het bekende
Fortnite). Apps in de Google Play Store mogen nu linken
naar downloads of betalingen buiten de winkel om. Maar
Google wil daarvoor kosten rekenen aan app-makers.Kosten voor externe downloads Als een gebruiker op een link klikt in de Play Store en binnen 24 uur de app buiten Google downloadt, betaalt de maker 2,85 dollar per gewone app of 3,65 dollar per spel. Deze kosten gelden (voorlopig) alleen in de VS. Ook kosten voor alternatieve betalingen Bij eigen betalingssystemen in de app krijgt de maker maar 5% korting op de normale commissie (dus 25% in plaats van 30% voor aankopen, 10% voor abonnementen). Kleine makers betalen maximaal 10% op hun eerste miljoen omzet. Huidige situatie en veiligheid Google vraagt momenteel nog geen geld en geen rapportage, maar plant dat later wel. Makers moeten zich vóór 28 januari aanmelden voor speciale programma's. Google zegt dat de kosten nodig zijn voor investeringen in Android en veiligheid. Achtergrond en kritiek Dit komt door de verloren rechtszaak van Epic. Epic noemt de nieuwe kosten oneerlijk en wil ze aanvechten. Een mogelijke schikking met Epic kan alles nog veranderen. Enerzijds dus meer keuze voor makers en gebruikers, maar anderzijds extra kosten betalen aan Google. https://www.theverge.com/news/848540/google-app-fees-external-link-downloads-alternative-payments Firefox krijgt een 'AI kill switch' om alle AI-functies uit te zetten Mozilla, het
bedrijf achter Firefox, kondigde verleden week aan
dat de browser meer AI-functies krijgt, zoals slimme
samenvattingen of een AI-venster. Dit leidde tot veel
kritiek van gebruikers die geen AI willen. Nu belooft
Mozilla een speciale schakelaar: een 'kill switch' om
álle AI-functies volledig uit te schakelen.Hoe werkt de kill switch? Met één optie in de instellingen zet je alles uit wat met AI te maken heeft. Intern noemen ze het een 'kill switch' omdat het echt alles blokkeert, nu en in toekomstige updates. AI-functies zijn ook opt-in: ze verschijnen niet automatisch, tenzij je ze activeert. De schakelaar komt in het eerste kwartaal van 2026 (rond januari-maart). Waarom deze stap? De nieuwe CEO zei dat Firefox een 'moderne AI-browser' moet worden, maar gebruikers vreesden gedwongen AI, zoals bij Chrome. Mozilla benadrukt keuzevrijheid en privacy: je blijft baas over je browser.Wat vinden gebruikers? Veel mensen zijn opgelucht, maar sommigen willen liever helemaal geen AI in de standaardversie. Alternatieven zoals Waterfox of Librewolf beloven AI volledig weg te laten. Kortom: voor wie Firefox puur wil houden is dit een geruststellende reactie op de ophef rond de toekomstige AI-functies. https://news.slashdot.org/story/25/12/20/0643217/firefox-will-ship-with-an-ai-kill-switch-to-completely-disable-all-ai-features?utm_source=rss1.0mainlinkanon&utm_medium=feed Anna's Archive kopieert bijna heel Spotify Anna's
Archive, een groep die normaal boeken en papers
archiveert, heeft bijna de volledige muziekbibliotheek
van Spotify gekopieerd. Ze hebben metadata (info over
nummers) van 256 miljoen tracks en audio van 86 miljoen
nummers, goed voor 99,6% van alle beluisteringen. Alles
samen bijna 300 TB groot.Wat doen ze er nu mee? Ze verspreiden het via torrents, in grote pakketten gesorteerd op populariteit. Eerst de metadata, daarna stap voor stap de muziek. Ze noemen het een "preservatie-archief" om muziek te bewaren voor de toekomst. Reactie van Spotify Spotify bevestigt dat iemand publieke metadata heeft gekopieerd en sluwe truukjes gebruikte om de beveiliging te omzeilen en audio te pakken. Ze onderzoeken het volop. Wat betekent dit? Dit is illegaal downloaden op grote schaal en schendt auteursrechten. Maar de groep zegt dat het enkel om bewaring gaat, want muziek kan verdwijnen van streamingdiensten. Wat nog altijd geen verklaring is om die muziek via torrents te verspreiden. Maar Internet Archive doet toch ook iets dergelijks? Dat klopt. Maar het speelt het spel netjes, met open vizier. - Boeken digitaliseren en uitlenen Internet Archive scant fysieke boeken en leent ze digitaal uit via "Controlled Digital Lending" (één exemplaar per keer). Dit is vergelijkbaar met Anna's Archive, maar legaal bedoeld als bibliotheekfunctie. Uitgevers (zoals Hachette) klaagden aan voor auteursrechten. Ze verloren in 2023 en 2024 (in beroep), moesten 500.000 boeken verwijderen en een schikking betalen. - Oude platen bewaren: Great 78 Project Ze digitaliseren oude 78-toerenplaten (uit 1890-1950) om ze te bewaren en gratis te streamen. Dit is het meest gelijk aan de Spotify-kopie: oude, vaak obscure muziek redden voor de toekomst. Platenmaatschappijen (Universal, Sony) klaagden in 2023 aan voor inbreuk. In 2025 kwam een schikking; veel opnames zijn verwijderd. - Live concerten archiveren De Live Music Archive heeft meer dan 250.000 gratis opnames van concerten, met toestemming van artiesten. Dit is legaal en focust op bewaring, zonder grote rechtszaken. Wat is het verschil met Anna's Archive? Internet Archive ziet zichzelf als bibliotheek en vraagt vaak toestemming. Ze vechten voor "fair use" (redelijk gebruik). Anna's Archive is een "shadow library" en deelt alles illegaal via torrents. Beide willen cultuur bewaren, maar Internet Archive krijgt vaak rechtszaken en moet aanpassen.(1123 tekens) https://www.pcworld.com/article/3018767/ https://www.tomshardware.com/service-providers/streaming/pirate-archivist-group-scrapes-spotifys-300tb-library-posts-free-torrents-for-downloading-investigation-underway-as-music-and-metadata-hit-torrent-sites https://www.androidauthority.com/spotify-annas-archive-3627023/ LG-tv's keert kar over ongewilde Copilot-knop Er was heel wat
ophef toen LG via een automatische update een knop voor
Microsoft Copilot toevoegde op zijn smart-tv's. Die knop
kon je niet verwijderen, wat veel gebruikers boos maakte
op forums zoals Reddit. Vooral het gebruik van een
microfoon in die AI zorgde voor ongerustheid.Reactie van LG LG nuanceerde wel dat het een snelkoppeling is naar de webversie van Copilot, en dat de microfoon alleen werkt als je toestemming geeft. Het noemt de AI een extraatje voor meer gemak. Maar het gaat er wel voor zorgen dat je die knop binnenkort kan verwijderen. Voor 2025-tv's komt Copilot evenwel dieper geïntegreerd: het helpt content zoeken en problemen oplossen. Grotere problemen met AI op smart-tv's De ongewilde knop bij LG-tv's is maar een klein probleem. Echt erg is dat AI-chatbots zoals Copilot meer tracking mogelijk maken: tv's volgen wat je bekijkt voor persoonlijke reclame. Dat maakt het privacybeleid ingewikkelder, en er komen meer ongewenste apps en advertenties. Andere merken doen mee Samsung heeft al Copilot op zijn 2025-tv's, met stemzoekopdrachten. Amazon gebruikt Alexa+ op Fire TV's. Fabrikanten verdienen geld aan data en reclame, niet alleen het verkopen van tv's. Wat betekent dit? Mensen kopen een tv om te kijken, niet om met AI te praten. Deze updates nemen controle weg en maken tv's trager en opdringeriger. Wie er genoeg van heeft, kiest beter een eenvoudige 'domme' tv zonder smart-functies. https://arstechnica.com/gadgets/2025/12/lg-tvs-unremovable-copilot-shortcut-is-the-least-of-smart-tvs-ai-problems/ X blikt terug op 2025 X (het
vroegere Twitter) heeft een jaaroverzicht gedeeld met
statistieken en hoogtepunten van 2025. Het is een soort
almanak met wat het meest besproken werd op het
platform. Nieuwe functieZe lanceerden 'Global Trending': in de Explore-sectie zie je nu de populairste posts wereldwijd. Meest besproken onderwerpen - Stranger Things: 12,4 miljoen posts - Premier League: bijna 600 miljoen posts - Justin Bieber: 11,2 miljoen posts - Stray Kids: 45,7 miljoen posts Populaire emojis - Duim omhoog: in 1 miljard posts - Vlam (on fire): in 2,4 miljard posts - Raket: in 1,4 miljard posts Enkele wereldwijd, niet per land, niet gepersonaliseerd Er is geen sprake van personalisatie op basis van je locatie (zoals België), taal of persoonlijke interesses. Iedereen ziet dezelfde globale cijfers. X heeft wel een 'Global Trending'-functie, maar die toont wereldwijde populaire posts, niet lokaal of persoonlijk. Een gemiste kans Veel platforms zoals YouTube, Snapchat of Discord geven wél een persoonlijke recap (bijv. je eigen kijkgeschiedenis). X kiest dit jaar voor een uniforme, globale blik op 2025. Naar ons gevoel een gemiste kans, want dit zou perfect te realiseren zijn, tenmiste volgens land. https://betanews.com/2025/12/22/x-looks-back-at-what-happened-on-the-social-platform-in-2025/ Apple opent iPhone voor andere accessoires in EU Apple brengt met
iOS 26.3 nieuwe regels in de Europese Unie. Dat komt
door de Digital Markets Act (DMA), een wet die ervoor
zorgt dat grote bedrijven zoals Apple hun systemen
moeten openstellen voor concurrenten.Makkelijker koppelen met toestellen in je omgeving Vanaf 2026 kan je je oortjes of hoofdtelefoons van andere merken (zoals Sony) op een simpele manier koppelen met je iPhone of iPad. Je houdt het accessoire gewoon dichtbij het toestel, en met één tik is de verbinding klaar. Net zoals bij AirPods nu al gaat, zonder gedoe in de Bluetooth-instellingen. Notificaties op andere horloges Ook smartwatches van andere merken (bijvoorbeeld met Wear OS) kunnen meldingen van je iPhone krijgen. Je kan ze dan lezen en erop reageren. Let wel: dit werkt maar voor één toestel tegelijk. Als je het aanzet voor een ander horloge, krijg je geen meldingen meer op je Apple Watch. Alleen in Europa Deze veranderingen geven meer keuze aan gebruikers en fabrikanten. iOS 26.3 komt eind januari uit, maar de features zijn volop beschikbaar in 2026. Maar: ze gelden enkel in de EU. En dat brengt ons opnieuw tot de cruciale vraag: zijn de strenge regels van de Digital Markets Act en Digital Services Act echt enkel maar overdreven regeltjes, bureaucratie, of zorgen die regels uiteindelijk toch voor een betere bescherming van de gebruiker? https://www.engadget.com/mobile/apples-ios-263-will-introduce-proximity-pairing-to-third-party-devices-in-the-eu-133037696.html?src=rss https://www.macrumors.com/2025/12/22/ios-26-3-dma-airpods-pairing/ Amerikaans leger kiest voor Grok van Elon Musk Het
Amerikaanse leger (nu Department of War genoemd) gaat
samenwerken met xAI, het AI-bedrijf van Elon Musk. Ze
voegen AI-systemen gebaseerd op Grok toe aan hun
platform GenAI.mil.Wat is GenAI.mil? GenAI.mil is een nieuw, speciaal gemaakt platform dat in december 2025 gelanceerd werd. Het geeft toegang tot geavanceerde AI-tools aan zo'n 3 miljoen militairen, burgers en aannemers. Het begon met Google's Gemini, een veilige versie voor gevoelige maar niet-geheime info (IL5-niveau). Het helpt bij taken zoals diepgaand onderzoek, documenten opmaken, video's en beelden analyseren, en administratief werk versnellen. Wat betekent dat concreet? Vanaf begin 2026 kunnen ze Grok gebruiken voor dagelijkse taken. Het helpt bij het veilig verwerken van gevoelige info (niet-geheim, maar wel beschermd) en geeft real-time nieuws van X (voorheen Twitter). Zo krijgen ze sneller een beeld van wat er wereldwijd gebeurt. Grok komt naast tools van Google, en later misschien ook OpenAI en Anthropic. Dat haalt de kritiek van sommigen onderuit, dat Musk, met zijn bedrijven en met de regering, nu ook het leger helpt, want hij is niet de enige die dat mag doen. En vergeet niet: het gaat om administratieve hulp, niet direct om wapens. Waarom doen ze dit? Het leger wil meer AI inzetten om efficiënter te werken en betere beslissingen te nemen. Het past in een groter plan om Amerika voorop te laten lopen in AI, ook voor defensie. https://www.war.gov/News/Releases/Release/Article/4354916/the-war-department-unleashes-ai-on-new-genaimil-platform/ https://gizmodo.com/pentagon-adds-grok-derived-products-to-something-called-the-ai-arsenal-2000702379 https://cryptobriefing.com/military-ai-partnership-xai/ AI-chatbots maken bikini-deepfakes van foto's Google Gemini
(Nano Banana Pro) en OpenAI's ChatGPT Images
kunnen foto's van vrouwen bewerken. Met simpele
instructies veranderen ze gewone kleren in een bikini.
Dat maakt realistische nepbeelden, vaak zonder
toestemming van de persoon op de foto.Hoe werkt het? Je uploadt een foto van een geklede vrouw en vraagt de AI om de outfit te wijzigen, bijvoorbeeld "maak een bikini". Google en OpenAI hebben regels tegen seksueel expliciete of niet-toegestemde deepfakes. Ze blokkeren veel, maar niet alles. Ze verbeteren ook voortdurend hun filters en verbannen overtreders. Toch glipt er veel door. Gebruikers op Reddit delen trucjes om de veiligheidsregels te omzeilen. Reddit zelf heeft echter de r/ChatGPTJailbreak. Maar tests van Wired tonen dat het zelfs zonder die tips makkelijk lukt, met gewone Engelse prompts. Makkelijk, of bangelijk? Stel je voor: iemand maakt zo'n nep-naaktbeeld van jou, je zus of vriendin. Het verspreidt zich razendsnel online en je krijgt het nooit meer weg. Dit kan leiden tot pesterijen, chantage of erge schaamte. Deepfakes zijn een echt probleem, en deze tools maken het te makkelijk voor misbruik. https://www.wired.com/story/google-and-openais-chatbots-can-strip-women-in-photos-down-to-bikinis/ OpenAI bereidt advertenties voor in ChatGPT, maar doet het stap voor stap en voorzichtig. ![]() OpenAI
heeft enorme kosten voor servers en ontwikkeling. Tot nu
toe komt geld vooral van Plus-abonnementen (€20/maand)
en zakelijke klanten. Om meer inkomsten te krijgen — en
honderden miljoenen gratis gebruikers te monetiseren —
kijken ze nu serieus naar advertenties. Dit moet naast
abonnementen komen, zonder de ervaring te verpesten.Hoe zien de advertenties eruit? Het gaat niet om opdringerige banners of pop-ups. OpenAI denkt aan contextuele, intent-based advertenties: - Alleen bij relevante vragen (vooral shop-gerelateerd, slechts ~2% van alle chats). - Bijvoorbeeld aanbevelingen of gesponsorde resultaten in antwoorden. - Prioriteit voor betaalde resultaten, maar altijd nuttig en niet misleidend. Executives willen het vertrouwen behouden: advertenties moeten relevant zijn en mogen niet storen. Daarover lopen nu discussies en testen volop, maar een grote uitrol komt waarschijnlijk pas in 2026. Shopping-functie als eerste stap Sinds kort test OpenAI "Shopping with ChatGPT Search". Bij vragen als "vind een goedkoop cadeau voor mijn hond" toont ChatGPT een carrousel met producten: foto's, prijzen, reviews (samengevat door AI) en links naar webshops. Belangrijk: dit zijn géén advertenties, zo verzekert ChatGPT. Producten worden onafhankelijk gekozen op relevantie, prijs, reviews en beschikbaarheid. Er zijn affiliate-achtige links, maar OpenAI krijgt geen commissie en partners beïnvloeden de selectie niet. Het helpt bij shoppen zonder dat je tientallen sites hoeft af te speuren. Kortom: OpenAI zoekt manieren om geld te verdienen zonder ChatGPT te verpesten. Shopping is al live als handige (gratis) tool; echte advertenties volgen later, heel gericht en met oog op gebruikersvertrouwen. https://searchengineland.com/openai-discusses-an-ad-driven-strategy-centered-on-chatgpt-scale-and-media-partnerships-466818 https://www.theinformation.com/articles/openais-ads-push-starts-taking-shape https://help.openai.com/en/articles/11128490-shopping-with-chatgpt-search Nieuwe woordjes leren: "Common crawl" Common Crawl is
een gratis, open schatkamer van het internet. Het is een
non-profit organisatie die al sinds 2007 het web
"aftapt" en opslaat voor iedereen.Hoe werkt het? Elke maand lopen robots (crawlers genaamd CCBot) het internet af. Ze bezoeken miljarden webpagina's: blogs, nieuws, winkels, forums... alles wat openbaar staat. Ze slaan die pagina's op in enorme bestanden (zo'n 100-400 terabyte per crawl, gecomprimeerd). Denk aan een soort gigantische Wayback Machine, maar dan ruwer en actueler. Momenteel bevat Common Crawl meer dan 300 miljard pagina's uit 18 jaar internet. Elke maand komen er 2-3 miljard nieuwe bij. Het is één van de grootste open datasets ter wereld. Wie gebruikt het? - AI-bedrijven (zoals OpenAI, Anthropic) om ChatGPT-achtige modellen te trainen. - Wetenschappers voor onderzoek naar taal, trends, nepnieuws of economie. - Ontwikkelaars die zoekmachines, vertaaltools of analyses bouwen. Het is helemaal gratis te downloaden via Amazon-cloud of rechtstreeks te doorzoeken. Waarom is het belangrijk? Zonder Common Crawl zouden veel AI-tools veel minder slim zijn. Het democratiseert het internet: niet alleen Google of Meta heeft toegang tot zo'n enorme hoeveelheid data, jij en ik ook. Het is echter niet zo eenvoudig als een gewone zoekopdracht ingeven op Google. Een duidelijke technische uitleg vind je bij Common Crawl zelf. De methode van Common Crawl lag in 2025 wel onder vuur; toen waren er namelijk rapporten dat het ook content van nieuwssites bevatte die normaal gezien achter een betaalmuur staat. Er werden ook vragen gesteld over hoe het omgaat met verzoeken van uitgevers om content te verwijderen. Toch blijft Common Crawl de "openbare bibliotheek" van het hele web – enorm, gratis en cruciaal voor moderne technologie. https://commoncrawl.org/ https://en.wikipedia.org/wiki/Common_Crawl commoncrawl.org/get-started VS weigert visa aan ex-EU-commissaris Breton en 4 anderen De Amerikaanse
regering onder Trump heeft visa geweigerd aan vijf
Europeanen, onder wie de voormalige EU-commissaris
Thierry Breton. Ze worden beschuldigd van het aanzetten
tot censuur op Amerikaanse techplatforms zoals X
(Twitter).Voorgeschiedenis: de brief aan Elon Musk In augustus 2024 schreef Breton, toen nog EU-commissaris voor de interne markt, een open brief aan Elon Musk. Hij waarschuwde dat Musk EU-regels moest volgen tijdens een live-interview op X met Donald Trump, toen presidentskandidaat. Breton vreesde verspreiding van haatspraak of desinformatie in de EU. Musk reageerde boos en noemde het een poging tot censuur. Er kwam ook kritiek op Breton, die de brief niet vooraf doorgenomen had met EU-voorzitster Ursula Van der Leyen. Critici noemden het ook profileringsdrang: volgens Politico heeft een van de EU-ambtenaren gesteld dat "De EU zich niet bezighoudt met de beïnvloeding van verkiezingen. De implementatie van de Digital Services Act is té belangrijk, om die te laten misbruiken door een aandachtzoekende politicus, die op zoek is naar zijn volgende grote job". Machtstrijd rond meningen - of rond de macht van de techbedrijven? De brief speelt ongetwijfeld een rol in de huidige beschuldigingen, maar de visa-weigering is breder: gericht op Breton's rol bij de Digital Services Act (DSA), een EU-wet tegen haat en nepnieuws op grote platforms. De VS ziet de DSA en acties van anti-desinformatie-organisaties als pogingen om Amerikaanse meningen te onderdrukken. Naast Breton treffen de visa-bans activisten uit het VK en Duitsland. Breton noemt het een "heksenjacht". Reactie uit Europa De EU veroordeelt de maatregel scherp en dreigt met tegenacties om haar digitale regels te verdedigen. Frankrijk noemt het "intimidatie". President Macron steunt Breton. https://indianexpress.com/article/world/us-state-department-denies-visas-to-ex-top-eu-official-uk-campaigners-10437365/ https://www.breitbart.com/europe/2025/12/24/eu-threatens-retaliation-against-u-s-after-ex-censorship-tsar-breton-sanctioned/ https://news.sky.com/story/eu-warns-of-possible-action-after-us-bars-five-europeans-accused-of-censorship-13487257 https://www.politico.eu/article/eu-elon-musk-donald-trump-interview-thierry-breton-letter-social-media/
Denemarken wijst Rusland aan voor cyberaanval op waterbedrijf Denemarken
beschuldigt Rusland van destructieve cyberaanvallen op
kritieke infrastructuur, waaronder een aanval op een
waterbedrijf. Dit gebeurde met DDoS-aanvallen en andere
verstoringen, vooral rond lokale verkiezingen in
november 2025.Wie zit erachter? De Deense inlichtingendienst (DDIS) linkt de aanvallen aan Russische staatsgroepen: Z-Pentest (voor de wateraanval) en NoName057(16) (voor DDoS). Deze groepen werken volgens Denemarken in opdracht van de Russische overheid. Waarom Rusland? De aanvallen maken deel uit van een 'hybride oorlog' om onrust te zaaien en landen te straffen die Oekraïne steunen. Denemarken helpt Oekraïne met wapens, training en geld sinds de invasie in 2022. Reactie van Denemarken Defensieminister Troels Lund Poulsen noemt dit een bewijs van hybride oorlog. De Russische ambassadeur wordt opgeroepen, en de regering waarschuwt voor meer van zulke acties. Breder beeld Dit past in een patroon van pro-Russische hackers die westerse doelen aanvallen, zoals recent in Noorwegen. Een Amerikaans advies waarschuwde eerder voor zulke groepen. Kortom: het lijkt echt op een serieuze escalatie in cyberdreigingen door het geopolitieke conflict. Een wake-up call voor élke nutsvoorziening, in heel Europa... https://www.theguardian.com/world/2025/dec/18/denmark-says-russia-was-behind-two-destructive-and-disruptive-cyber-attacks https://www.bleepingcomputer.com/news/security/denmark-blames-russia-for-destructive-cyberattack-on-water-utility/ Waymo's zelfrijdende auto's vast door stroompanne in San Francisco Een stroompanne
in een grote stad, zal niet meteen ervoor zorgen dat je
auto niet meer rijdt - zelfs wanneer dat een EV is. Maar
blijkbaar vallen zelfrijdende auto's wél stil. Waarom?Wat zijn de feiten? Op zaterdagochtend veroorzaakte een brand in een elektriciteitscabine van PG&E een grote stroomuitval in San Francisco. Ongeveer 130.000 mensen zaten zonder stroom, vooral in wijken zoals de Presidio, Richmond District en Golden Gate Park. Ook de verkeerslichten vielen uit in die wijken. En omdat de zelfrijdende auto's van Waymo afhankelijk zijn van werkende verkeerslichten, zette Waymo de dienst stop. Want als verkeerslichten en andere signalen uitvallen, weten die auto's niet altijd wat te doen. Probleem met Waymo-auto's Maar die plotse stopzetting had wel gevolgen. Meerdere zelfrijdende taxi's van Waymo (van Google) bleven stilstaan op kruispunten. Ze activeerden hun waarschuwingslichten en blokkeerden soms het verkeer. Video's en foto's op sociale media toonden de vastzittende wagens. Reactie van Waymo Het bedrijf werkte samen met de stad om alles weer op te starten. Hoeveel auto's precies vastzaten, is niet bekend. Maar dit incident toont een zwakte in de technologie bij onverwachte problemen zoals een stroompanne. https://www.engadget.com/transportation/a-san-francisco-power-outage-left-waymos-self-driving-cars-stranded-at-intersections-172316970.html?src=rss VS verbiedt nieuwe buitenlandse drones De
Amerikaanse FCC (telecomwaakhond) verbiedt de import van
nieuwe drones en belangrijke onderdelen uit het
buitenland. Dat gaat om communicatieapparatuur,
vluchtcontrollers, batterijen en meer. Reden: nationale
veiligheid. Drones kunnen spioneren, data stelen of
zelfs aanvallen uitvoeren.Vooral China in het vizier Hoewel geen bedrijf genoemd wordt, raakt dit vooral Chinese merken zoals DJI, die de markt domineren. Bestaande drones mag je blijven gebruiken en verkopen, maar nieuwe modellen niet meer invoeren. Uitzonderingen zijn mogelijk via het leger of veiligheidsdiensten. Groeiend wantrouwen tegen Chinese tech Er is steeds meer argwaan tegen technologie uit China, zeker drones. Dat komt ook door de recente geheimzinnige dronevluchten boven militaire bases en kerninstallaties in Europa (zoals in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland). Die lijken vaak op spionage, al wijst niet alles naar China. Moet Europa ook Chinese drones verbieden? Met al die onopgehelderde incidenten rijst de vraag: moet Europa niet hetzelfde doen als de VS en Chinese drones bannen om risico's te vermijden? https://www.engadget.com/big-tech/us-bans-new-foreign-made-drones-and-components-053201854.html?src=rss Wetenschappers bootsen innesteling van embryo in lab na Wetenschappers
hebben een manier gevonden om in het lab de allereerste
stap van een zwangerschap na te bootsen: het innestelen
van een embryo in de baarmoederwand. Ze gebruiken
hiervoor echte menselijke embryo's of kunstmatige
'blastoids' (nep-embryo's uit stamcellen) en
mini-baarmoedertjes (organoids) op een doorzichtige
chip.Hoe werkt deze techniek? Op een kleine chip van zacht silicone groeien ze 3D-organoids uit cellen van de baarmoederwand. Via kanaaltjes komen voedingsstoffen binnen. Ze plaatsen een embryo of blastoid erbij, en kijken hoe het zich vasthecht en ingroeit. Dit gebeurt in labs in China, VS, VK en Spanje. Experimenten stoppen na maximaal 2 weken, vanwege ethische regels. Wat levert het op? Dit helpt begrijpen waarom IVF vaak mislukt (embryo hecht niet aan). Ze testten medicijnen en vonden bijvoorbeeld een stof uit zonnecrème die innesteling beter maakt. Voor de toekomst betekent dit dat er persoonlijke tests kunnen komen voor vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen, en betere behandelingen. Beperkingen Het model mist nog bloedvaten, immuuncellen en echte doorbloeding. Het is geen volledige kunstbaarmoeder en kan geen baby laten groeien. Kritische vragen Een experiment dat een stap vooruit kan betekenen bij vruchtbaarheidsproblemen. Maar toch blijven er vragen, die zeker en vast beantwoord moeten worden: - Is dit ethisch oké, zelfs met overtollige IVF-embryo's en vroege stop? - Kan dit leiden tot 'baby's in een lab' of designerbaby's? - Werkt het model echt zoals in een echt lichaam, of zijn er te veel verschillen? - Wie krijgt toegang tot deze dure tech: alleen rijke landen? https://www.technologyreview.com/2025/12/23/1130415/organoid-uterus-microfluidic-chip-embryo/
Rechtpraten: over juice kanalen Rechtpraten is
een podcast van Royce De Vries, zoon van de befaamde
misdaadreporter Peter R. De Vries, en Annemiek van
Spanje, waarin zij lopende rechtszaken en uitspaken van
de rechtbank bespreken. In het licht van de aanklacht
tegen Marco Borsato, hebben zij het over wat in
Nederland "juice kanalen" genoemd wordt - hier in
Vlaanderen heet dat "roddelpers". Zij klagen aan dat de makers van die online kanalen zich niet gehinderd voelen om geruchten te verspreiden, en zich daarbij verschuilen achter "journalistieke" bronbescherming. Een recht van journalisten, terwijl diezelfde roddelaars zich niet aan de andere regels van journalistiek houden, zoals woord en wederwoord. Een boeiende podcast. Te beluisteren via verschillende bronnen, o.a. YouTube, maar ook je favoriete podcast-app. https://www.youtube.com/watch?v=ff4R2JIkWiQ
Bezoek
ook de andere projecten van de
Netties-medewerkers:
Wikipedia is een project met als doel een complete encyclopedie op het web te creëren. Iedereen kan Wikipedia gebruiken om informatie te zoeken of toe te voegen. U kunt eenvoudig zelf artikels schrijven, corrigeren of aanvullen. Aanmelden is hiervoor niet nodig, u kunt door op een van de onderstaande pagina's op "Pagina bewerken" te klikken meteen aan de slag. Deze week zijn onder meer nieuwe artikels verschenen over: Artikel 113 van de Belgische Grondwet - https://nl.wikipedia.org/wiki/Artikel_113_van_de_Belgische_Grondwet Nederlands televisieprogramma, dat is gebaseerd op het gelijknamige Vlaamse programma - https://nl.wikipedia.org/wiki/Man_bijt_hond_(Nederland) Onbewoond eiland in het zuiden van de Atlantische Oceaan - https://nl.wikipedia.org/wiki/Thule_Island Overzicht van de gedenkstenen in de gemeente Almelo van het Stolpersteine-project van de Duitse beeldhouwer-kunstenaar Gunter Demnig - https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Stolpersteine_in_Almelo Nummer van de Nederlandse band Gruppo Sportivo - https://nl.wikipedia.org/wiki/Hey_Girl_(Gruppo_Sportivo) Buitenlandse adoptie - https://nl.wikipedia.org/wiki/Buitenlandse_adoptie Binnenlandse adoptie - https://nl.wikipedia.org/wiki/Binnenlandse_adoptie Schilderij van Caravaggio uit 1601-02 - https://nl.wikipedia.org/wiki/De_ongelovige_Thomas Groot liedboek van Margaretha van Oostenrijk - https://nl.wikipedia.org/wiki/Groot_liedboek_van_Margaretha_van_Oostenrijk Daarnaast zijn onder andere de volgende bijdragen actueel: Kerst - https://nl.wikipedia.org/wiki/Kerstmis Zonnewende - https://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnewende Alpineskiën op de Olympische Winterspelen 2026 - https://nl.wikipedia.org/wiki/Alpineski%C3%ABn_op_de_Olympische_Winterspelen_2026 Nieuwjaar - https://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwjaar Verdere bijzonderheden op de Nederlandstalige Wikipedia: Het portaal van de week gaat over numismatiek - https://nl.wikipedia.org/wiki/Portaal:Numismatiek Enkele etalage-artikels: Gouda - https://nl.wikipedia.org/wiki/Gouda Zwavelzuur - https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwavelzuur Geschiedenis van de evolutietheorie - https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_evolutietheorie De vorige bijdragen van Wikipedia aan NeTTieS zijn hier te vinden: http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wekelijkse_bijdrage_in_NeTTieS
DATANEWShttp://www.datanews.be Proximus meldt gegevensinbreuk op grote schaal door externe medewerker Een externe medewerker van Proximus heeft zonder toestemming en ‘op grote schaal’ klantgegevens geraadpleegd. Dat meldt het telecombedrijf. Het federaal parket voert een onderzoek, dat onder andere moet uitwijzen of er ook sprake is van gegevensdiefstal. https://datanews.knack.be/nieuws/security/datalekken/proximus-meldt-gegevensinbreuk-op-grote-schaal-door-externe-medewerker/
AFSLUITER
VAN DE WEEK is de kilometervergoeding die een zelfstandige op zijn aanslagbiljet aanrekent. Wiet van Broeckhoven |