 Enkele gedachten naar aanleiding van de recente aankondigingen van Facebook
Verleden week dinsdag handelde de derde aflevering van The Virtual Revolution, uitgezonden op de Vlaamse zender Canvas, over internet en privacy. Daarin werd verteld hoe er op het web tal van diensten ontstaan zijn die op het eerste zicht gratis zijn, maar die de internaut toch betaalt - en soms heel duur, met zijn privacy. Google werd daarbij als grootste voorbeeld genomen. Google heeft een van de beste zoekmachines ooit ontwikkeld, en wij mogen daar gratis gebruik van maken. De pasmunt: Google verzamelt gegevens over ons. Deze informatie wordt dan gebruikt om ons advertenties te vertonen die aan onze belangstellingssfeer aangepast zijn. Een pasmunt die de documentaire als een te zware tol leek te beschouwen.
In de uitzending werd echter heel weinig gesproken over Facebook - wellicht omdat de recente ontwikkelingen rond Facebook zich afgespeeld hebben nà het opnemen van de documentaire. Facebook lijkt echter uit te groeien tot een veel groter gevaar voor onze privacy dan Google. Mark Zuckerberg, de oprichter van Facebook, zette op de recente Facebook conferentie f8 zijn visie op het web uiteen, dat van een Open Graph. Hij wil van het web een sociaal, gepersonaliseerd en semantisch web maken, dat ons overal toont wat onze vrienden goed vinden, om ons zo te begeleiden naar de meest interessante content.
De "Like" button verschijnt overal
Concreet draait het om enkele nieuwe initiatieven, waarvan de meest opvallende de "Like" button is. Dat is een stukje code dat alle websites kunnen integreren onderaan elk artikel; de bezoeker kan op deze button klikken om aan te geven dat hij dit een goed artikel of bericht vond. Een beetje te vergelijken met sociale nieuwssite Digg, waarvan je eveneens buttons vindt onderaan artikels "Digg This". Met dit verschil dat telkens een internaut op de Digg button klikt, die informatie gewoon naar een teller op de site van Digg gaat; naast de titel van het bewuste artikel wordt enkel vermeld hoeveel mensen dit artikel positief beoordeelden. Facebook gaat echter een stapje verder. Velen weten het niet, maar wanneer je naar de website van Facebook surft en daar inlogt, dan blijf je ingelogd tot je je expliciet uitlogt. Wanneer je op een "Like" button klikt, nadat je op Facebook inlogde, zal die informatie rechtstreeks gestuurd worden naar Facebook, om daar genoteerd te worden bij jouw persoonlijke data. Met andere woorden: je moet niet telkens inloggen in jouw Facebook account, de universele inlog van Facebook (OAuth) wordt op steeds meer sites gebruikt, vaak zonder dat jij het weet. Gevolg: wanneer je bijvoorbeeld naar een site op CNN surft, en enkele van jouw vrienden hebben daar op een artikel op de "Like" button geklikt, dan kan je in de toekomst op die site lezen: "Janneke en Mieke en Pierre en Jeanneke vonden dit een goed artikel". Deze informatie is afkomstig van Facebook zelf, de betreffende sites hebben geen toegang tot deze informatie.
Voor- en nadeel voor de gebruiker
Op zich is er niets verkeerd aan dit idee van Zuckerberg. Het zou immers zo gemakkelijk zijn om op de site van een webwinkel te belanden, en daar te zien wat jouw vrienden goed vonden. Dat kan jou begeleiden bij jouw keuze - en je kan meteen zelfs een leuk idee opdoen om een verjaardagsgeschenk voor jouw vrienden te vinden. Maar in ruil voor dit gemak moet je wel je privacy opgeven. Personalisering is enkel mogelijk wanneer jij vertelt wat jouw voorkeuren zijn. En daar wringt het schoentje. Facebook zou via de "Like" buttons op het hele web aanwezig zijn, en zo haast alles over jou te weten komen. Ben jij bereid die prijs te betalen?
Voor en nadeel voor de uitgever
Tussen haakjes: voor de uitgevers zelf is het nieuwe initiatief van Facebook niet altijd positief. Sites die al zelf een sociaal netwerk hebben zullen dat niet graag opgeven om het te laten vervangen door dat van Facebook. Sites die werken met commentaren, zullen liever zelf controle houden over het ecosysteem van commentaren. Maar ook hier snijdt het mes weer aan twee kanten: ook zij profiteren van de "Like" buttons, want bezoekers op de site worden gemakkelijker doorgesluisd naar content die voor hen interessant is.
Google: beproefd bedrijfsmodel
Maar waarom is Facebook dan zoveel erger dan Google? Google verzamelt toch ook gegevens, met het doel gerichte advertenties te sturen naar de internaut? Wel, naar onze mening is het verschil dat Google onze gegevens met open vizier verzamelt, en Facebook, met name Mark Zuckerberg, er een cowboymentaliteit op na houdt.
Google verzamelt inderdaad gegevens. Maar het speelt het spel eerlijk, en vertelt ons wat er met die gegevens gebeurt. We kunnen inloggen en uitloggen uit onze Google-account, en Google zal niet langer onze surftochten bijhouden. Google heeft zelfs een "Data Liberation Front" waarmee we alle data en documenten uit alle mogelijke tools van Google (Gmail, Picasa, Docs, enz.) kunnen weghalen. Wat wij nog wel graag zouden zien is een tool die ons toont wat Google over ons weet - maar dat is wellicht teveel gevraagd. Google biedt ook de meeste nieuwigheden in opt-in vorm aan, zodat de gebruiker zelf kan kiezen of hij in dit initiatief stapt. Met natuurlijk de uitzondering die de regel bevestigt: onlangs maakte Google een flinke uitschuiver met zijn sociale tool Buzz, die het onvoldoende uitgetest had en waarbij de verkeerde dingen publiek gemaakt werden.
Google heeft echter zijn bedrijfsmodel al uitgewerkt, namelijk advertenties op de zoekmachine plaatsen, gebaseerd op onze voorkeuren, en ook advertenties vertonen op sites van derden, gebaseerd op een combinatie van trefwoorden op die site. Het bedrijfsmodel bestaat al zolang als Google, en het blijkt te werken. Of het nog zo'n melkkoe zal blijven nu er kapers op de kust zijn voor mobiele advertenties, moet de toekomst uitwijzen.
Facebook: met vallen en opstaan
Bij Facebook staat dat bedrijfsmodel nog niet vast. Het kan enkel geld verdienen door gebruik te maken van de gegevens van de gebruikers voor doelgerichte advertenties. Maar het blijkt niet zo simpel om de juiste manier te vinden om dit te doen, zonder de gebruiker tegen zich in het harnas te jagen. Mark Zuckerberg , medeoprichter en CEO van de grootste sociale netwerksite ter wereld is geniaal, op het demonische af. Wat hij wil, wordt doorgedreven. Toen hij twee jaar geleden Beacon uitbracht, een advertentieprogramma dat de adverteerders toegang gaf tot de gegevens van Facebook gebruikers, moest hij onder druk van de publieke opinie dit programma al snel terug in de schuif stoppen. Hij verontschuldigde zich voor zijn voortvarendheid, en beloofde het nooit meer te doen. En toch pakt hij keer op keer uit met nieuwigheden die meteen op "opt-out" staan (bij elke gebruiker worden de nieuwigheden meteen doorgevoerd, tenzij hij zich uitdrukkelijk afmeldt), en waartegen veel protest komt omdat hij weer aan hun privacy knaagt.
Zijn eigengereidheid is wat nog het meeste afschrikt. Voortdurend wordt er gesleuteld aan tools, aan privacy-instellingen. Bij de op f8 aangekondigde nieuwigheden hoort ook "instant personalization". Daarbij krijgen drie "preferente" partners volledig toegang tot jouw informatie op Facebook: de restaurantbesprekingssite Yelp.com, muzieksite Pandora.com, en Docs.com (een nieuwe dienst in samenwerking met Microsoft waarbij je toegang krijgt tot een light online versie van Office om documenten te bewerken en delen). Maar wie garandeert ons dat morgen niet elke adverteerder toegang krijgt tot deze gegevens? Want Facebook blijft voortdurend manieren bedenken om inkomsten te genereren, en hoe meer adverteerders, hoe beter.
Alles publiek
Het eigenaardige aan deze hele situatie is dat wij niet zozeer ontstemd zijn over het feit dat Facebook advertenties zal vertonen, als wel dat het onze informatie toont aan alle andere internauten. Je komt op steeds meer sites info over jouw vrienden tegen. Hun spoor op het internet wordt duidelijk belicht - en natuurlijk zien jouw vrienden ook jouw sporen en online activiteiten. Ga maar eens naar de site Likebutton.me. Daar zie je wat jouw Facebook-vrienden op het web gedaan hebben; spijtig dat de makers van de site hier ook niet jouw recente activiteiten aan toegevoegd hebben, want dan pas realiseer je hoeveel er ook over jou te vinden zal zijn.
Sleutelen aan je instellingen
Wat moet je nu doen om die vervelende sporen niet meer achter te laten? Wegblijven van Facebook is natuurlijk optie nummer één - maar voor de meeste jongeren helemaal geen optie. Beter is het echter om je privacy instellingen te controleren, zodat je zelf bepaalt wat wel en niet publiek gemaakt mag worden.
Je kan via opt-out uit de "instant personalisering stappen". Dat doe je op deze pagina). Vink daar het vakje "Allow" bij "Instant personalization" uit.
Maar dat lost het probleem niet op dat jouw vrienden bepaalde informatie over jou zouden kunnen delen met deze diensten. Het enige wat je kan doen is deze diensten blokkeren, dat wil zeggen: wanneer je op een Facebook partner site een melding krijgt op de "No thanks" button klikken.
En verder kan je ook nog vermijden om op de "like" button te klikken op de sites die je bezoekt; zo wordt deze informatie niet gedeeld met jouw Facebook vrienden, of wordt zij niet getoond op jouw muurtje bij Facebook. Maar dan is de hele fun er natuurlijk af...
Op deze link vind je een overzicht van al je privacy instellingen bij Facebook. Geef nu toe, echt simpel is het niet.
Auteursrechten wel beschermd, privacy niet
Over privacy willen wij nog dit kwijt. Europa beschermt zijn burgers op dat vlak op een voorbeeldige manier. De regels van opt-in en opt-out liggen hier vast, en bedrijven worden op de vingers getikt wanneer zij bijvoorbeeld gebruikers ongewenst met een nieuwsbrief of publicitaire mail bestoken. De VS springt veel losser met die regels om. Wat ons echter verbaast en ergert is dat de EU toelaat dat er zo gesold wordt met haar burgers door Amerikaanse bedrijven, en dat er geen barrières opgetrokken worden. Terwijl die barrières er toch torenhoog zijn wanneer het op auteursrechten aankomt. Probeer als Europeaan bepaalde songs te kopen op eMusic, een feuilleton te bekijken op Hulu, of een programma op de BBC player, en je krijgt het deksel op de neus. Auteursrechten worden blijkbaar nog altijd belangrijker geacht dan de beschermer van de gebruiker...
Privacy niet enkel een zaak van het internet
Tot slot nog dit. Er zijn aan privacy nog veel meer aspecten dan Facebook vs. Google, maar het zou ons te ver leiden om die allemaal binnen dit artikel te bespreken. Laat ons volstaan met enkele van deze aspecten aan te stippen. Er is het generatieconflict - waar vooral 40-plussers zich zorgen maken over hun privacy, kunnen jongeren blijkbaar best leven met het feit dat hun hele leven een open boek is. Zij hebben er ook helemaal geen moeite mee om via locatiegebonden tools zoals Foursquare mee te delen waar zij zich op elk moment van de dag bevinden. Een blijk van vertrouwen in openheid of van overmoed? Er zitten immers zoveel addertjes verscholen onder het gras van die openheid. Denk maar aan sexting (je stuurt een sexy foto van jezelf aan een vriendje, maar eens het uit is stuurt hij dat door naar de hele wereld); of de logs van chats (jij vertelt iets in vertrouwen, maar je gesprekspartner logt het hele gesprek).
Er is ook de discrepantie tussen de manier waarop wij wantrouwig staan tegenover het internet, en de manier waarop wij onze getrouwheidskaart netjes afgeven aan de cassière in de supermarkt - ook via deze kaart wordt immers aan data mining gedaan. Er zijn de vele databanken die nu reeds bestaan, en in de toekomst nog verder uitgebouwd zullen worden; zij bevatten onze hoogst persoonlijke en intieme geheimen, zoals onze medische gegevens. Die heten goed beveiligd te zijn. Maar mogen wij er even op wijzen dat, toen zangeres Jasmin overleed, verschillende politieagenten op de vingers getikt werden omdat zij ongeoorloofd het dossier van Jasmin elektronisch opgevraagd hadden? Quis custodiet ipsos custodes?
Privacy, het laatste woord is er nog niet over gezegd. Gelukkig maar!
Erg interessante discussies over Google, Facebook en Privacy bij de podcastsReporters round table en Le Rendez-vous Tech
Wie meer wil lezen over Facebook en privacy, kan zijn hartje ophalen bij:
http://www.readwriteweb.com/archives/facebook_insights_taking_web_analytics_to_the_next_level.php
http://social.venturebeat.com/2010/04/21/facebook-social-plugins/
http://blogs.zdnet.com/BTL/?p=33376
http://www.readwriteweb.com/archives/facebook_may_launch_recommendation_service_for_oth.php
http://news.cnet.com/8301-13577_3-20002843-36.html
http://ct.cnet.com/clicks?t=537263714-4c6504761362c19e8752163e4228536a-bf&brand=NEWS&s=5
http://www.readwriteweb.com/archives/facebook_open_graph_the_definitive_guide_for_publishers_users_and_competitors.php
http://mashable.com/2010/04/21/zuckerberg-video/
http://www.readwriteweb.com/archives/live_blog_mark_zuckerbergs_f8_keynote.php
http://gigaom.com/2010/04/21/facebook-opens-up-to-the-web-is-that-good-or-bad/
http://mashable.com/2010/04/21/open-graph-privacy/
|
